Материал о садоводе, выращивающем лимоны
Сувукълар тюшкенинен эр бир аиледе энъ сыкъ истимал этильген мейва – лимон олса керек. Ичинде пек чокъ витаминлери олгъан ве иммунитетни пекитип, тюрлю юкъунчлы хасталыкълардан къорчалагъан мейва атта рак хасталыгъыны енъмеге ярдым эткенини айталар.
Лякин лимондан файда корьмек ичюн, онынъ догъру шараитлерде ве иляджсыз осьтюрильген сойларыны ашамакъ керектир. Бугуньки субетдешимиз – Сакъ районынынъ Червоное коюнде яшагъан Сеит Мемет Усеинов бойле мейва асравнен энди докъуз йылдан берли мешгъуль олып, онынъ адамгъа кетирген файдасы ве догъру осьтюрильмеси акъкъында чокъ шей биле. Биз Сеит Мемет бейнен якъынджа таныш олып, лимон багъчасы акъкъында меракълы бильгилернен сиз иле пайлашмакъ истедик.
– Сеит Мемет бей, лимон асравны насыл этип башладынъыз? Бу ишке сизни ким джельп этти я да огретти?
– Бу ишни даа йигирми еди йыл эвельси анамнен бабам башлагъан эдилер. 1987 сенеси Къырымгъа кельдик ве 1996 сенесине къадар ана-бабам оджалыкъ фаалиетлеринен мешгъуль эдилер. Даа Озьбекистанда экенде бабам «Къайтарма» ансамблинде чала, музыка мектебинде дерс бере эди. Анам тербиеджи олып чалыша эди. Къырымгъа къайткъан сонъ исе йигирми беш йыл девамында интернатта оджалыкъ этти. Сонъ исе анам да бабам да багъчаджылыкънен мешгъуль олмакъ къарарына кельдилер.
– Ана-бабанъыз ильк лимон тереклерини отуртып башлагъан вакъытларны яхшы хатырлайсынъызмы? Сиз де бала олсанъыз да, оларгъа ярдым эткендирсинъиз.
– Лимон багъчамыз отуртылгъанда мен он беш яшларында осьмюр эдим. О вакъыт кучюк къардашым Имран дюньягъа кельген эди. 2014 сенеси исе энди озь багъчамны отурткъанда меним кучюк огълум догъды. Яни багъчаларымызнынъ пейда олмасы мына шойле гузель адиселернен багълы.
Ана-бабам ильк тереклерни отурткъанларыны яхшы хатырлайым, лякин оларнынъ кучюк фидан алындан энди мейва берип башламаларына къадар кечкен девирде мен Къырымда дегиль эдим. О вакъыт Тюркиеде лицейде окъуй эдим. Оны битирген сонъ Къырымда идареджилик болюгини битирдим. Сонъра энди, эльбет де, ана-бабама ярдым эте эдим. Шимди исе озь багъчамызда чалышамыз ве энди бизим балачыкъларымыз бизге ярдым этелер.
– Сеит Мемет бей, бираз лимон багъчанъыз акъкъында тариф этсенъиз… Лимон асравда насыл зорлукъларгъа расткелесинъиз?
– Бабамнен меним багъчамда оськен тереклернинъ сайысы эки юзге барадыр. Багъчаджылыкънен багълы эр анги иште олгъаны киби, лимон осьтюрювнинъ де озь мешакъатлары бар. Лимон сыджакъ севген терек олгъаны ичюн, о, келишикли шараитлерде осьмесини темин этесинъ. Кимерде оджакъ якъмакъ керек ола.
Лимон осьтюрювде энъ буюк зорлукъ – лимон терегини отуртувдан башлап онынъ мейва бермесине къадар эппейи вакъыт кечкенидир. Лимон тереги тек дёрт-беш йылдан сонъ бир къач дане кучюк мейвачыкъ берип башлай. Амма адам бу тереклерден баягъы лимон джыйып, пара япмагъа истесе, энъ азындан докъуз-он йыл беклемек керек. Шунынъ ичюн, лимон осьтюрмеге истеп, меслеат сорамагъа кельгенлерге: «Он йыл беклемеге азырсынъызмы?», – деп сорайым. Эгер азыр олсалар, энди асравнынъ инджеликлеринен пайлашам.
Весиле МЕНУСМАН субетлешти
Девамы «Янъы дюнья»да №49(1691) 16.12.2022