Интервью с руководителем Севастопольского Фонда возрождения крымскотатарской культуры им. профессора С.О.Изидинова Венерой Курмаевой о деятельности фонда.
Далапкяргъа нур ягъар дейлер. Бугуньки субетдешимиз там манада далапкяр, халкъымызнынъ кечмиши ве келеджегине первасыз бакъмагъан бир инсан. Оны таныгъан, танымагъанлар да бар. Иште, профессор С.О. Изидинов адына къырымтатар медениетини гъайрыдан тиклев фондынынъ башы, уста нагъышчы Венера Курмаева иле озю ве япкъан ишлери акъкъында къонуштыкъ.
– Венера ханым, башта озюнъиз акъкъында бир къач сёз айтсанъыз. Санаткъа, нагъышлавгъа севгинъиз насыл догъды, Къырымда аткъан ильк адымларынъыз насыл олды?
– Мен Озьбекистанда догъдым. Балалыкътан ресим япмагъа, иджат этмеге, окъумагъа севем. Шунынъ ичюн мектептен сонъ Ташкенттеки Джумхуриет рессамлыкъ окъув юртуна окъумагъа кирдим. Костюмлер боюнджа рессамлар болюгини битирген сонъ «Озьбекфильм» киностудиясынынъ коллективине къошулдым. Базан фильмлер чекими эм зиярет, эм тиджарет шеклинде кече. Яни эм чалышасынъ, эм сеяат этесинъ. Мен буны бегендим эм де кино узеринде чалышкъанда озь бильгилеринъни даимий суретте арттырасынъ, коммуникация алышкъанлыкъларыны мукеммеллештиресинъ, коллектив ичинде чалышмагъа огренесинъ.
Къырымгъа кочькен сонъ Акъярда кене тасиль алып, санатшынас олдым. Къырымда тек эки кинофильм узеринде чалышып олдым. Эписи олып 8 толуметражлы фильмде костюмлер боюнджа рессам олып чалыштым. 2012 сенеси Украина дизайнерлер бирлигининъ, 2014 сенеси Русие дизайнерлер бирлигининъ азасы (эм де Акъяр болюгининъ ребери) олдым.
Ташкентте яшагъанда анам алтын йипнен ишлемекни огренмек истеген эди. Амма имкян ёкъ эди. 2008 сенеси Акъярда халкъ устасы Халиде Къыпчакъованен таныш олдым, онынъ ве «Эвджияр» иджадий бирлешмеси усталарынынъ алтын йипнен ишленген санат эсерлерини корьдим. Нетиджеде, Акъярда Халиде ханымнен берабер нагъышлав курсларыны ачтыкъ. 2008-2010 сенелери учь группа азырладыкъ. Анам да курсларда окъуп, арзусыны ерине кетирди.
Бойлеликнен, шу курслар эсасында Изидинов фонды теркибинде «Ступени» аньаневий къырымтатар унерлери мектебине темель къоюлды. Мектебимиз эки фенни – нагъыш назариеси ве амелиятны къаврап ала. Мектебимизнинъ энди 300 мезуны бар, 40-къа якъын адам фааллик косьтерип, мааллий ве халкъара севиеде къырымтатар нагъышлав санатыны огге сюрелер. Халиде Къыпчакъованынъ «Эвджияр» иджадий бирлешмеси фондымызнынъ бир болюги сайыла. Мектебимизнинъ мезунлары шу бирлешмеге къатылалар, эр йыл эсабат сергимизни де нумайыш этемиз. Усталарымыз чешит конкурсларда иштирак этелер, оларнынъ ишлери дюньянынъ чешит ерлеринде рагъбет къазаналар.
– Профессор С.О. Изидинов адына къырымтатар медениетини гъайрыдан тиклев фонды энди 20 йылдан зияде чалыша. Бу фонд насыл тешкиль олунды, онынъ макъсадлары не?
– Фондымыз миллий медениетимизни гъайрыдан тиклемек ве оны популярлаштырмакъ ичюн чалыша. Бу ишке Сабри Османович Изидинов (1933–1995) темель къойгъан эди. О эр джеэттен гъает окъумыш бир инсан, буюк алим олып, генчлерни джельп этмеге, зенгин медениетимиз огърунда хызмет этеджек бир меркезни ачмагъа ниетленген эди. Амма о вакъытсыз вефат эткен сонъ, семетдешлеримиз онынъ адыны ташыгъан джемаат тешкилятыны тэсис эткенлер…
ДЕВАМЫ ГАЗЕТАДА
Сейран СУЛЕЙМАН субетлешти
Фото: София Драговоз
«Янъы дюнья» №27(1669) 15.07.2022