(Материал о развитии туристического дела в Белогорском районе.)
Акъкъаянынъ этегинде ерлешкен гузель ерлерден бири – «Ширин маликанеси»дир. О ерге кельген мусафирлер къаянынъ дюльберден-дюльбер манзарасыны козетип, атларда устюне кезинип, аилелеринен яхшы вакъыт кечирмек имкянына малик олалар. Кечкен сененинъ апрель айында бу маликанени семетдешимиз Серан Муждабаев ачкъан. О, аилесинен берабер Къырым ве дигер больге ве улькелернинъ сакинлерини къаршылап, Акъкъаянынъ меракълы тарихы акъкъында икяе эте. Биз «Ширин маликанеси»нинъ саибинен якъынджа таныш олып, иши ве Акъкъая акъкъында меракълы бильгилер алдыкъ.
– Серан агъа, бираз озюнъиз акъкъынъызда икяе этсенъиз…
– Мен 1968 сенеси Озьбекистанда догъдым. 1976-да исе аилемизнен Къырымгъа Къарасувбазар районынынъ Мушаш (Вишенное) коюне кочип кельдик. Бир йылдан анам кечинди ве бабам учь огълан ве бир къызны озю осьтюрди. О йыллары къырымтатарларгъа прописка бермей эдилер, бойлеликнен, алты йыл пропискасыз яшадыкъ. Ишке алмайлар, окъувгъа алмайлар, ярыкъ ве сувны кеселер. Прописка берильген сонъ мен весикъаларымны Ички къасабасындаки техникумнынъ механика болюгине бердим. Анда да къырымтатар олгъаным ичюн алмагъа чокъ истемей эдилер, имтианларда зорлукълар ярата эдилер, амма мен вазифелерни догъру беджерип, окъувгъа кирип олдым.
Окъувдан сонъ эки йыл Кушка шеэринде (Афгъанистаннен сынъырда) арбий хызметте олдым. Сонъра Къырымгъа къайтып, Акъмесджитнинъ гъайрыдан тикленильген эски джамисинде къаравул, айдавджы ве ходжалыкъ ишлери мудири олып чалыштым. Эки йыл ичинде Къуран-ы Керимни окъумагъа огрендим. Сонъра Мушаш коюмизге къайтып, эски джамини гъайрыдан тиклеп, ачтыкъ. Ярым йыл девамында балаларгъа теджвит ве дуаларны огреттим. Къартларны исе намаз къылмагъа огрете эдим. О вакъыт намаз къылмагъа бильген къартлар аман-аман ёкъ эди.
Бундан гъайры коюмизде агъаларымнен бераберликте «Мушаш» деген ашайт маллары тюкяныны ачтыкъ. Амма мен даа яш эдим ве озюм ичюн меракълыджа бир ишнен мешгъуль олмакъ истегим буюк эди.
– Бойле бир маликанени мейдангъа кетирмек гъаеси сизде насыл пейда олды?
– Туризмнен даа он йыл эвельси мешгъуль олып башладыкъ. Мен Мушаш коюне секиз яшында олгъанымда кельдим ве бу ерде отуз йыл яшап, бу ерлерни яхшы огрендим. Бильхасса Акъкъаянынъ эр бир ташчыгъыны билем. Онынъ акъкъында чокъ окъудым, археологлар вакъты-вакътынен кечирген къазув ишлерине де къатыла эдим. Эр шейни озь козюмнен корип-билип, яваш-яваш озь сеяхат маршрутымны тиздим. Эвлендим, балаларым олды ве, бойлеликнен, аилемнен берабер бу ишнен ихтисаслы шекильде мешгъуль олып башладыкъ. Омюр аркъадашым Алие, Эдем ве Мустафа огъулларым, къызым Фатименен бирликте бу ерден келир аламыз. Эльбет, кимсе ишсиз отурмай: кими атлар ичюн, кими машиналар ичюн месулиетли, кими тешкилий меселелерни чезе. Бу ер – раатланув еридир. Адамлар бизим кошклеримизни кирагъа алып, мында аилелер раатлана, шенъ вакъыт кечирелер.
Он йыл эвель биз мусафирлеримизни Мушаш коюнде къаршылай эдик. Бабамнынъ азбары Къарасув озени кечкен гузель бир ерде ерлешкен. О, бу ерде сельби тереклерини отурткъан эди, биз озен боюнда чыгъырыкъ (сув копчеги) ясап, даа хавуз (водоём) да къургъан эдик. Манзара пек гузель. Лякин сонъра о ер тарлыкъ этип башлады ве биз шимди ерлештигимиз топракъларны сатып алдыкъ…
ДЕВАМЫ ГАЗЕТАДА
Весиле МЕНУСМАН субетлешти
«Янъы дюнья» №23(1665) 2022 г.