Статья об участнике Великой Отечественной войны (награждён орденами и медалаями: Орден Красной Звезды, Орден Отечественной войны II степени, «За оборону Сталинграда», «За победу над Германией в ВОВ 1941–1945 гг.», «За взятие Берлина» т.д.) Абселяме Ислямове.
«ЛЕНИН БАЙРАГЪЫ»нынъ БИРИНДЖИ МУАРРИРИ
(Абселям Ислямовнынъ 115 йыллыгъы мунасебетинен. Эсседен парча)
Мен «Ленин байрагъы» газетасынынъ ильк муаррири Абселям Ислямов хусусында бираз икяе этмек истейим. Чюнки догърудан-догъру Абселям агъанынъ ёлбашчылыгъы алтында он учь йыл чалыштым, онынъ акъкъында чешит неширлерде бир къач очерк ве макъалелер дердж эттирдим. Омюр ёлу акъкъында «Йыллар ве ёллар» автобиографик китабыны неширге азырладым. О, энъ якъын адамларына биле айтмагъан, косьтермек истемеген сырларыны манъа къалдыргъаны да чокъ шей акъкъында айтадыр. Дейджегим, оны эр джеэттен яхшы билем, демек мумкюн.
Абселям Ислямов 1907 сенеси Къарасувбазар районынынъ Тогъай-Вакъуф коюнде фукъаре койлю къорантасында догъгъан. Оларнынъ къорантасында он бала олгъан. Оларнынъ дёртю яшлыкъта ольген, къалгъан эки къыз ве дёрт огълан осип етишкенлер. Абселям энъ кенджелери экен. Кель заман-кет заман койде иптидаий мектеп къурула. Абселям анда окъувгъа къатнай.
1921-1923 сенелери Къырымда буюк ачлыкъ олды. Ислямовларнынъ къорантасында да бабасы Ислям, анасы Хатидже, Асан агъасы ве Мерьем енгеси ачлыкътан олелер. Абселямны Абибулла агъасы ачлыкътан къуртара. Сонъра о, Акъмесджиттеки Субхи адына балалар эвине, бу ерден Къаратёбе кой ходжалыгъы зираатчылыкъ унер мектебине тюше. Оны битирген сонъ Тотайкойдеки оджалар техникумына окъумагъа ёлланыла. Оны мувафакъиетнен битирген сонъ Къырым виляет комсомол комитетине инструктор этип тайинлене. Айны заманда виляет комсомол комитетининъ органы олгъан «Козьайдын» (сонъундан «Яш ленинджилер») балалар меджмуасына муаррирлик япа. 1929 сенеси комсомол ёлланмасынен Фрунзе адына оджалар институтынынъ ичтимаият-икътисадият факультетине окъумагъа кете. Анда Зиядин Джавтобелинен таныш ола, достлаша.
Институтны аля ишаретлернен битирген сонъ виляет партия комитети оны КомВУЗнынъ сиясий икътисадият болюгине аспирантурагъа окъумагъа ёллай. Арадан чокъ кечмеден аспирантура къапатыла. Ислямовны «Къызыл Къырым» газетасынынъ партия болюгине мудир оларакъ тайинлейлер. 1935 сенеси орду хызметине алына. Ордудан къайткъан сонъ КомВУЗгъа оджа этип ёлланыла. Сонъра анда директорлыкъ япа.
Партиянынъ XVIII съездинден сонъ ВКП(б) Меркезий Комитетининъ къарарынен къызыл орду партиявий-сиясий ишлерни даа да юксельтмек ичюн партия фааллеринден мемлекет боюнджа дёрт бинъ адамны совет ордусы сафларына джельп эте. Бойлеликнен Абселям Ислямовгъа да уйкен сиясий ёлбашчы рутбеси берилип, виляет партия комитетининъ ёлланмасынен Къачы авиация мектебине оджа оларакъ ёлланыла. Дженк башлай. Къачыдан оны Павлоград шеэринде янъы ачылгъан авиация мектебине авуштыралар. Анда о парткомиссия кятиби оларакъ хызмет эте. Сонъра Челябинск, Свердловск, Москва…
Улу Ватан дженки башлангъанда энди батальон комиссары рутбесинде олгъан Ислямов ишчи-койлю къызыл ордусынынъ баш сиясий идареси узурындаки бирлешме сиясий болюк ёлбашчыларыны азырлав боюнджа алий курсларгъа окъумагъа ёлланыла. Оны битиргенинен дженюбий-гъарбий джебэдеки 220-нджи къырыджы авиация дивизиясынынъ (сонъундан о Къызыл байракълы биринджи гвардиялы Сталинград – Берлин авиация дивизиясы деп адландырыла ) сиясий болюк башына ярдымджы тайин этиле. Ислямов бу дивизияны тешкилятландырувда фааль къатнаша…
ДЕВАМЫ БАР
Аблязиз Велиев
“Янъы дюнья” №12(1654) 1.04.2022