Статья посвящена научной деятельности выдающегося крымскотатарского учёного Бекира Чобан-заде в Азербайджане.
Къырымнынъ энъ шанлы эвлятларындан бириси олгъан аджайип шаир ве дюньяджа мешур тюркшынас-алим Бекир Чобан-заде омрюнинъ муим бир къысмыны Азербайджанда кечиргени беллидир.
Бекир Чобан-заде озюнинъ энъ фааль ильмий чагъында, 1925 сенеси тувгъан юрту -Къырымны терк этип, Бакугъа кочип кете. Онынъ бу адымынынъ себеплери хусусында тедкъикъатчыларнынъ чешит тюрлю фикирлери бар. Занымджа, бу акъта къатты бир хуляса чыкъармакъ ичюн Чобан-заденинъ терджимеийалы даа да терен огренильмеси керек.
Эр не исе, 1925 йылынынъ бааринден (базы менбаларгъа коре, 1924 йылынынъ сентябрь айындан) 13.10.1937 йылындаки фаджиалы олюмине къадар (къыскъа бир аралыкълар истисна) Бекир Чобан-заде Азербайджаннынъ пайтахтында яшап чалышты.
Бакуда Бекир Чобан-заденинъ ильмий ве педагогик сааларда япкъан ишлери айтмакънен битмейджек дереджедедир. Тедкъикъатчыларнынъ малюматларына коре, шу йылларда о Азербайджан девлет университети Шаркъ факультетининъ деканы ве бунынънен бирге Азербайджан тили ве эдебияты кафедрасынынъ мудири ве профессоры вазифелеринде булуна. 1925-1929 йыллары арасында Азербайджан Девлет ильмий-тедкъикъат институтынынъ ильмий кятиби, 1929 йылында исе шу институтнынъ тюркшынаслыкъ болюги тарихий тильджилик комиссиясынынъ реиси оларакъ сайлана.
Бекир Чобан-заде 1926 йылында Бакуда кечирильген мешур Биринджи Тюркшынаслыкъ Къурултайынынъ энъ фааль иштиракчилеринден бириси олды, тюркшынаслыкънынъ бир сыра муим меселелерине аит олгъан марузаларынен чыкъыш япты. Тюркшынаслыкъ Къурултайы биткенинен Бекир Чобан-заде Азербайджаннынъ Янъы Тюрк элифбеси комиссиясынынъ реислигине кетирильди.
Бекир Чобан-заденинъ къардаш азербайджан халкъы ичюн япкъан энъ буюк хызмелеринден даа бирисини къайд этмейип кечмек олмаз. 1929 йылындан итибарен о Азербайджан Девлет ильмий-тедкъикъат институтынынъ аспирантура шубесине реберлик япып башлады…
ДЕВАМЫ ГАЗЕТАДА
Айдер ЭМИРОВ
«Янъы дюнья» №1(1643) 14.01.2022
Ресимде: Б. Чобан-заде (экинджи сырада солдан дёртюнджиси) Бакуда студентлер арасында
Подробности подписки
Инстаграм