Данная статья посвящена изданиям об участниках и героях ВОВ
Академик Д.С. Лихачёвдан файдалы бир меслеат
Юртдашларымызнынъ эксериети бизим миллий акъ-укъукъларымыз чокъ йыллар девамында ерине кетирильмегенине акълы суретте шикяет эте, Русие девлети бу ёнелиште озю къабул эткен къанун-къаиделерине озю риает этмегенини элем иле текрарлап туралар.
Сойдашларымызнынъ бильдирген шу шикяет ве опькелеринен разы олмамакъ мумкюн дегиль, эльбетте. Амма бу вазиетте биле тюшкюнликке, лякъайдлыкъкъа берильмек де догъру дегиль, менимдже. Бу мунасебет иле акълыма айтувлы рус филолог-алими ве озюнинъ инсансеверлигинен де билинген академик Дмитрий Сергеевич Лихачёвнынъ (1906-1999) 1999 с. майыс 10-да эстониялы тележурналист Урмас Отткъа берген интервьюси акълыма келе.
Шу интервьюсинде Д.С. Лихачев озь юмрюнден бойле бир левханы хатырлаткъан:
– Меним бир эсли-башлы (о артыкъ чокътан вефат этти) ве акъыллы бир танышым бар эди. О эр кунь эвининъ янындаки скемледе чыкъып отургъан, ойле адети бар эди. Онынъ талебелери базыда келип, шу ерде онынънен корюше тургъанлар. Куньлерден бир кунь талебелеринден бириси келип, биревлер онынъ фикирлерини хырсызлап, ильмий иш язгъанлары хусусында шикяетте булунгъан. Къарт оджа: «Оларнен тартышып отурманъыз ич, чюнки сиз акълы олгъанынъызны тасдикъламакъ пек къолай», – деген ве элиндеки таякънен ерде бир сызыкъ сызып къойгъан. «Бу сызыкъ кучючик олгъаныны насыл косьтермели? Озь башына шу сызыкъ не узун ве не де къыскъа. Амма сизинъ сызыгъынъыз ондан узунджа олгъаныны тасдикълайджакъ олсанъыз, онынъ къаршысында даа да узун озь сызыгъынъызны сызмакъ керексинъиз…».
Академик Д.С. Лихачёв тевсие эткен шу усул амелий джеэттен керчектен де гъает джанлы ве файдалы олгъаныны тек бир мисальде къайд этмек истейим.
Къырымтатарларны ана-юртларындан сюргюн этильгенлерини акъламакъ ичюн сталинджилер бир талай ифтиралар 77 йылдан берли таркъатып кельмектелер. Кунюмизге къадар базы сахте тарихчылар: «Улу Ватан дженки арфесинде Къызыл ордугъа чагъырылгъан 20 бинъ къырымтатар аскерининъ джумлеси, яни 20 бинъи (!) къачакъ олгъан я да душман тарафына кечкен…» деген уйдурмаларыны токътамай китап, матбуат, радио ве телепрограммалар, интернет вастасынен орталыкъны булаштырып отуралар…
Айдер ЭМИРОВ
ДЕВАМЫ «ЯНЪЫ ДЮНЬЯ»ДА
«Янъы дюнья» №35(1625) 10.09.2021