Статья посвящена 100-летию писателя Сеитумера Эмина.
2008 сенесининъ бааринде Сеитумер Эминнен корюшип, Куйбышев базары янында ерлешкен пульмонология хастаханесине Шакир Селимни зиярет этмеге баргъан эдик. Сыджакъ экенде ашасын деп, сабадан турып пиширген къатмерли кобетени яхшы этип безлернен сардым. Базаргъа кирип, бир-эки тазе емиш такъыштырдым. Сеитумер агъанен хастахане янында корюштик. Хастаханеде Шакир агъанынъ къызы Лейля чыкъып, бизим бираз беклемемизни риджа этти. Мегер, Шакир агъа процедурада экен. Биз Сеитумер агъанен балабан кениш залнынъ бир кошесинде скемлелерге отурып бекледик…
Сеитумер агъа элиндеки чырмалгъан банканы косьтерип, Шакир агъагъа гъает зарур олгъан бир мальземе япып кетиргенини сёйледи де, насылдыр теляшнен: «Шакирнинъ процедуралары чокъкъа бараджакъкъа бенъзей. Ал-эхвалы ярамагъан экенми?», – деп ташлады, сонъ: «Ёкъ, о яхшы экимнинъ элинде, иншалла, тюзелир», – деп озюни авуткъан киби олды. Бир тыныштан сонъ исе: «Мадам ки, шиириеттен чакъкъан инсансынъ, кель, лакъырдымызны шиириет мевзусына чевирейик, вакъыт тез кечер», – деп теклиф этти.
Сеитумер агъанынъ субетинде фикир этюв сынъырыны кенишлеткен бир джазибе бар эди. «Эр кеске дердинъни ачмакъ яхшы олмагъан адетни бильген, ташнынъ да дердини эшиткен шаир башта дердини беяз кягъытта изхар эте. Шаирлерге сиясетнинъ къануны беш капиктир», – айткъан фикирлерини эзберден рус ве къырымтатар шаирлерининъ шиирлеринден мисаль кетирип исбатлады Сеитумер агъа. Онынъ теляффузы ве ифаде къыраатына шашып къалдым. «Машалла, машалла! – дедим мен. – Эзберден айткъан «Эмен» шииринъизнинъ услюбий хусусиети Шамиль Алядиннинъ шиирлерине менсюп услюпке бенъзеген ерлерини сечтим», – дедим мен. О, бираз кулюмсиреп: «Тизе балалары олгъанымызны бильмейдирсинъ, барем, бири-биримизге ошагъанымызны сечмединъми? Эбет, шиириетнинъ ве несирнинъ атасы – Шамиль Алядин меним оджам ве энъ якъын субетдешим олгъаныны айтайым. Амма услюбимиз ошагъаныны тек алимлер талиль эте биле», – деди.
Университетте, дерслерде онынъ «Эмен» шиирини талебелернен талиль эткенде, зеиниме муурьленип къалгъан: «Сачагъындан тик къаягъа илинген, алчакъ эвнинъ огюнде бир эмен бар. Тени куфлю, чатлакълары силинген, турушында сарсылмаз бир эмель бар… Амма дженклер… Эляк олгъан инсанлар не фысылдай, гедже санъа не дейлер?.. Челик дияр, истегим – тек адалет… Къач яшында, нелер корьген къарт эмен? Кимсе бильмей. Месут омюр бекчиси. Несиль ольген, несиль догъгъан, буюген, Эмен тура, тынч топракънынъ эльчиси» киби сатырларыны онъа энди мен эзберден айттым…
Айше КОКИЕВА
«Янъы дюнья», №18 (1608) 14.05.2021
Девамыны «Янъы дюнья»да окъунъыз