Материал дан в связи с Днем родного языка и посвящен теме сохранения и развития крымскотатарского языка.
Весиле МЕНУСМАН
ЮНЕСКОнынъ малюматына коре, шимди дюньяда 2500-ге якъын тиль ёкъ олмакъ хавфы астында тура. Экспертлернинъ фикириндже, XXI асырнынъ сонъуна барып дюньядаки 7000 тильден тек 10 файызы къаладжакъ, чюнки эр йыл дюньяда он эки тиль ёкъ ола экен.
Иште, ЮНЕСКОнынъ тувгъан тиллер боюнджа эсабатында къырымтатар тилине «джиддий суретте зайыф алда» статусы берильген, чюнки тувгъан тильде лаф эткен къоранталарнынъ сайысы пек аздыр. Бойле девам этсе, тезден тилимизге «сонъ дередже зайыф алда» статусы бериледжек.
Къартларымыз арамыздан кетмесинен къырымтатар тили ташыйыджыларынынъ сайысы вира эксиле. Чокъусы къоранталарда тильнинъ несильден-несильге кечюви энди токъталды, демек мумкюн. «Тиль ёкъ олмасынынъ себеби тиль саиплерининъ олюп битмесинде дегиль де, адамлар озь тилинден вазгечип, башкъа тильни сечкенлериндедир», — дей алман тильшынасы, доктор Томас Штольц. Керчектен де, кучюк халкъларнынъ векиллери башкъалардан артта къалмамакъ ичюн домининта тильни, яни джемиетте чокълукъ лакъырды эткен тильни къулланмагъа меджбур къала, озь тилинде лаф этмейлер. Иште, халкъымыз ичинде айны шойле тюшюнип, баласы миллий мектепке барса, анда яхшы тасиль алып оламайджакъ, сонъра истеген ерине окъумагъа киралмайджакъ, деп беллеген, нетиджеде эвлядыны рус мектебине окъумагъа берген ана-бабалар аз дегиль…
ДЕВАМЫНЫ «ЯНЪЫ ДЮНЬЯ»ДА ОКЪУНЪЫЗ
«Янъы дюнья», 6(1596) 19.02.2021