В материале «Раатсыз адамлар коронавирус хасталыгъына сыкъча огърайлар» () психолог Ульвие Бабаева даёт советы, как избежать болезни, в условиях пандемии.
Весиле МЕНУСМАН субетлешти
Дюньяда энди 1400000-ге якъын адамнынъ джаныны алгъан COVID-19 аля даа толусынен огренильмеди. Хасталыкънынъ инсан вуджудына еткизген яп янъы-янъы зарарлары ортагъа чыкъып тура.
Якъын вакъытларда Оксфорд университетининъ алимлери коронавирускъа чалынгъанларнынъ хасталыкъ тарихларыны огренип, онынъ тек акъджигер, юрек ве дамарларгъа дегиль де, адамнынъ психик ве психологик сагълыгъына да тесир эткенини бельгиледилер.
Коронавирус хасталыгъынына огърагъан эр бир бешинджи адамгъа раатсызлыкъ, депрессия ве юкъусызлыкъ диагнозлары къоюлды.
Бундан гъайры эвель психик бозулувлары олгъан адамлар арасында коронавируснен хасталанмакъ хавфы 65% юкселе экен. Бу тедкъикъатларны кечирген эким Макс Такенинъ фикирине коре, психик бозулувларны да хавф факторларына кирсетмек мумкюн. Эм де эвель бир де бир психик бозулувы олгъан адам коронавирус хасталыгъыны кечирсе, кене бу хасталыкъка огърай биле экен. Я да бойле адамда башкъа психик бозулув пейда ола биле.
Коронавирус хасталыгъындан сонъ психик бозулувгъа не кетиргени аля даа толусынен огренильмеген. «Эр алда бу эм хасталанмакъ къоркъусы нетиджесинде олгъан стресс, эм айны вакъытта хасталыкънынъ адамнынъ вуджудына кетирген физикий акъибетлеридир (последсвия). Лякин кене де буны анъламакъ ичюн бу меселе устюнде даа чалышмакъ керек», – дей тедкъикъатларны кечирген психиатр Майкл Блумфилд.
Семетдешимиз, аилевий экими Гульнара Асанованынъ айткъанына коре, бу хасталыкъ нетиджесинде пейда олгъан психик бозулувлар эм адам кечирген стресстен, эм де хасталыкънынъ вуджуткъа эткен тесиринден ола биле: «Коронавирус адамнынъ къаныны къоюрта, шу себептен адамларда, бильхасса, яшлы адамларда дамарлары патлай биле. Бойлеликнен, адам мийининъ белли бир болюклеринде кучюк дамарлар патласа, бу да чешит психик ве неврологик бозулувларгъа кетире биле», – дей эким…
ДЕВАМЫНЫ «ЯНЪЫ ДЮНЬЯ»ДА ОКЪУНЪЫЗ
Газета «Янъы дюнья» (№46(1584), 20.11.2020)